Tóm tắt nội dung
Kể về tam giác tình yêu giữa Vinh "Còm", Phúc "Đuôi Tôm" và cô gái tên Miền, Ngày xưa có một chuyện tình là những hồi ức của ba người bạn thân từ hồi cắp sách cho đến khi trưởng thành, lập gia đình và bị những biến cố cuộc đời đẩy sang nhiều ngã rẽ riêng biệt. Vinh là một người nhút nhát, nhạy cảm, trong khi đó Phúc lại bộc trực, mạnh dạn hơn. Ban đầu, Phúc quyết chí giúp Vinh cưa đổ Miền, cô gái luôn u uất vì gia đình không hạnh phúc. Song, khi nhận ra người Miền thích thực chất chính là mình, câu chuyện trở nên vô cùng phức tạp. Mỗi diễn biến từ đây đều được kể lần lượt qua ba góc nhìn, tiết lộ tính cách cũng như lý tưởng của từng người về tình yêu và định nghĩa của tình yêu.
Hình ảnh chính là điểm sáng duy nhất của bộ phim
Trước hết, hãy cứ tạm đặt cuốn sách sang một bên và bắt đầu với những lời dễ nghe. Thứ ngay lập tức gợi được thiện cảm với người xem là không khí mà phim mang lại. Không quá lạm dụng những cảnh bay fly-cam, đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh ưa dùng những góc máy cận gần gũi và thân mật, tập trung tối đa vào những tương tác và biểu cảm khuôn mặt. Vinh, Phúc và Miền lớn lên bên nhau một cách khá tự nhiên, họ không cần nói ra mình thân nhau ra sao, sẵn sàng vì nhau làm những gì, thì khán giả cũng có thể cảm nhận điều đó qua việc cả ba thường xuyên chia sẻ một khung hình. Và để đối lập với những ngày tháng đi học vô lo, từ khoảnh khắc Vinh và Phúc cùng thích Miền trở đi, thì việc chỉ còn lại một cá thể đơn độc giữa thiên nhiên cho ta thấy tình bạn giữa họ phần nào đã rạn nứt.
Đặc biệt, các trang báo trong nước cũng đang dành lời khen cho hai cảnh nóng của phim, và với mình chúng được làm tốt ở một góc máy cận, tập trung vào từng cái chạm tình tứ, những giọt nước mắt, và cảm xúc tự động nóng lên theo từng khung hình. Nếu đã xem tác phẩm đầu tay Thưa mẹ con đi, ta biết rằng thế mạnh của Trịnh Đình Lê Minh là những hình ảnh có hồn. Anh biết cách ru dắt cảm xúc qua từng cử động nhỏ như việc Miền hay lấy tay vân vê trước màn khi nằm tương tư, hay Vinh luôn co tay lên trên đùi một cách rụt rè, hoặc một cảnh rất đơn giản ở đầu phim, đó là ánh mắt đầy hối hận của bố Miền khi ông cấm cản con gái và suýt dẫn đến kết cục bi thảm. Chúng đều được cài cắm có chủ đích và có tác động đến các quyết định sau này của nhân vật.
Chung quy lại, với cảm quan về không gian tốt cũng như vốn hiểu biết về ngôn ngữ điện ảnh, Ngày xưa có một chuyện tình là một câu chuyện thanh xuân cơ bản: dễ xem, dễ cảm, dễ hiểu, và không quá khác với những bộ phim Việt thương mại đang chiếu ngoài rạp.
Vinh - Nhân vật chính được chuyển thể đầy thất vọng, nhạt nhoà
Xoáy rất sâu vào vẻ nhút nhát cùng tính tình mềm yếu, Vinh "Còm" của Avin Lu hiện lên là một chàng trai vô cùng bị động và thiếu lập trường. Đành rằng anh nhút nhát, nhưng với những ai đã đọc sách, ta biết rằng điều này chỉ đúng nếu nhìn ở bề mặt, vì trái ngược với những hành động tưởng như buông xuôi, anh lại là người có lý tưởng tình yêu rõ ràng nhất, là một người luôn tự vấn bản thân. Với Vinh, nếu tình yêu là ép buộc, nó đã không còn là tình yêu nữa. Đó là lý do vì sao khi Miền có tình ý với Phúc, Vinh dù đau khổ nhưng vẫn tác thành cho hai người bạn của mình, và kể cả trong hồi cuối, anh cũng đưa ra quyết định đầy hy sinh cho Miền tự do lựa chọn.
Mình xin mạn phép trích một đoạn từ sách:
“Sẽ có người trách tôi nhu nhược, không biết tranh giành bảo vệ tình yêu của mình. Nhưng tình yêu không phải một trận tuyến, và trái tim người con gái không phải một bốt đồn. Nó cũng khác với tiền bạc và quyền lực, không phải thứ để tranh đoạt và có thể tranh đoạt.”
Nghe có giống một người yếu đuối không? Đúng hơn, anh nhìn thấu việc níu giữ một trái tim không hướng về mình là việc làm phản tình yêu. Không hề nói quá, Vinh có một lý tưởng cao thượng, và nếu bạn có cười cợt nó thì điều đó chỉ càng làm những hành động của nhân vật này trong tác phẩm gốc thêm đẹp, vì anh không hề quan tâm người khác nghĩ gì về mình. Đúng vậy, trong một ngôi làng nhỏ có truyền thống ngồi lê đôi mách và xăm soi người khác, mình nghĩ sự tự lập của Vinh là một đức tính đầy mạnh mẽ, một tấm khiên che chở cho Miền.
Cực kỳ đáng buồn là khi lên phim, thứ nội lực đó hoàn toàn không tồn tại. Ta có một Vinh "Còm" mềm yếu đến mức quá đáng với những câu thoại cực kỳ sến mà mình khó có thể đổ lỗi cho các diễn viên. Điển hình như cảnh anh hỏi cưới Miền được làm vô cùng cơ bản: là một người ngã bệnh, rồi người kia đến chăm bón đồ ăn, rồi tiện đó tỏ tình. Phim khiến Vinh như thể chẳng cố gắng gì trong chuyện tình cảm của mình, anh như một kẻ há miệng chờ sung, và rồi một ngày may mắn nó rơi trúng chỗ nằm. Trái ngược hẳn với trong sách, nơi ta thấy Vinh chủ động tìm đến Miền, đong lên đặt xuống từng từ ngữ, từng kỷ niệm để có được lời tỏ tình hoàn hảo nhất với người con gái anh thương cả đời. Thật khó để tin rằng cảnh đối thoại hay như vậy lại bị thay thế bằng một công thức "người bị ốm, người tới chăm rồi bén duyên" mà đến cả phim truyền hình Hàn Quốc "ăn liền" hiện tại cũng đã không còn ưa chuộng.
Sự nhàm chán của nhân vật Vinh dẫn tới những câu được lấy trong sách như "Con đang đợi phần thưởng của tình yêu" bị hiểu theo một nghĩa hoàn toàn khác. Vậy thứ duy nhất anh làm chỉ còn là chờ đợi, chỉ biết tin tưởng mơ hồ rằng hạnh phúc sẽ tự dưng đến nếu bản thân chịu đựng đủ lâu. Một lần nữa ta thấy rõ phim thiếu đi chiều sâu tâm lý, đồng thời mắc sai lầm lớn nhất trong chuyển thể là không hiểu rằng lời hay ý đẹp của văn chương nếu không được xây dựng đúng, sẽ chỉ còn là sáo rỗng.
Miền - Sự giản lượt đầy khó hiểu của nhà làm phim
Miền của Trúc Anh là một hình ảnh quá nhạt nhòa và thiếu đi sự phức tạp trong nội tâm vốn có của nhân vật. Trong nguyên tác, Miền là một cô gái từng trải qua nhiều đau thương từ gia đình, khiến cô có cái nhìn rất thực tế và không dễ dàng mở lòng với tình yêu. Cô luôn cảm thấy mình là gánh nặng, và đó là lý do khiến Miền chọn cách yêu một người mạnh mẽ như Phúc thay vì Vinh, người có phần yếu đuối hơn. Miền không chỉ là một cô gái để nam chính đeo đuổi, mà là một cá thể có suy nghĩ, cảm xúc và những tổn thương riêng.
Thế nhưng, Miền của Trúc Anh hiện lên trên màn ảnh lại thiếu đi cái chiều sâu đó. Cô có vẻ u buồn, nhưng nỗi buồn ấy như chỉ nằm trên bề mặt, không tạo được sự đồng cảm sâu sắc. Có một chi tiết trong sách mà mình cho là rất đắt, đó là khi Miền phải đi bán hoa dạo ở chợ để phụ giúp gia đình. Cảnh này lột tả rất rõ hoàn cảnh của Miền cũng như lý do cô luôn mang tâm lý tự ti về bản thân. Đáng tiếc, chi tiết này hoàn toàn biến mất trên phim, khiến người xem khó hiểu hơn về nội tâm và sự phức tạp của cô. Hơn nữa, cách Miền đối diện với tình yêu của Vinh và Phúc cũng bị giản lược quá mức, thành ra người xem khó thấy được mối băn khoăn hay những đấu tranh nội tâm của cô khi đứng trước hai tình cảm chân thành nhưng rất khác nhau.
Phúc - Nhân vật được chuyển thể thiếu chiều sâu
Trong sách, Phúc là một người cứng rắn, có phần ngang tàng và đầy nhiệt huyết. Anh là kiểu người dám yêu, dám đấu tranh cho tình yêu của mình, sẵn sàng bảo vệ Miền, nhưng đồng thời cũng là người thiếu kiên nhẫn, dễ nóng nảy, và đôi lúc bồng bột. Phúc trong truyện là một người phức tạp, có nhiều mâu thuẫn bên trong mà chỉ qua một ánh mắt hay một hành động, người đọc đã có thể cảm nhận được phần nào sự day dứt ấy. Trong khi đó, Phúc của Thuận Nguyễn trên màn ảnh lại khá một chiều, anh hiện lên như một chàng trai "cool ngầu" nhưng lại thiếu đi cái chiều sâu của nhân vật gốc. Cách Phúc phản ứng với tình cảm của Vinh và Miền cũng bị giảm nhẹ, khiến những xung đột trong mối quan hệ giữa ba người không đủ gay gắt và thiếu sức nặng.
Để hiểu rõ hơn, ta hãy trở lại với một đoạn hội thoại khác trong sách khi Phúc tự thú nhận:
“Có lẽ người đời sẽ gọi tôi là ích kỷ, nhưng tôi không quan tâm. Tình yêu mà phải san sẻ với người khác thì không còn là tình yêu nữa.”
Câu nói này đã cho thấy sự chiếm hữu và đam mê mãnh liệt của Phúc đối với Miền, và điều đó làm nên một nhân vật vừa có thể đáng ghét, vừa đáng thương. Nhưng một lần nữa, phim đã lược bỏ cái phần tính cách này, biến Phúc thành một nhân vật chỉ đơn thuần là người thứ ba trong chuyện tình, không khác mấy những phim tình cảm đơn giản khác.
Nhìn chung, chính vì sự đơn giản hóa quá mức trong xây dựng nhân vật mà Ngày xưa có một chuyện tình đã mất đi sức hút nguyên bản của nó. Thay vì một câu chuyện tình yêu phức tạp với những mâu thuẫn tâm lý sâu sắc, phim chỉ còn là một bộ phim thanh xuân với những cảnh đẹp và diễn viên trẻ trung. Sự khác biệt rõ ràng nhất giữa hai bản sách và phim nằm ở chỗ: trong sách, những câu hỏi về tình yêu, về sự hy sinh và sự ích kỷ được đặt ra một cách chân thực và chạm đến cảm xúc người đọc, trong khi trên phim, những điều này bị giản lược thành những tình huống dễ dãi và sáo mòn.
Kết thúc được chỉnh sửa đầy khó hiểu
Ngoài ra, còn một điểm đáng nói nữa về cách phim xử lý kết thúc. Trong sách, cái kết của câu chuyện mang lại một cảm giác tiếc nuối và đau buồn rất sâu sắc, khiến người đọc không khỏi day dứt về những gì các nhân vật đã trải qua. Nhưng ở bản phim, kết thúc dường như quá nhẹ nhàng và thiếu đi sự nặng nề cần thiết để tạo ra một ấn tượng sâu sắc. Cảm giác đó giống như khi ta vừa đọc một cuốn sách dở dang, một cuốn sách không được viết đủ để lại dấu ấn.
Tổng kết lại, Ngày xưa có một chuyện tình là một bản chuyển thể có hình thức nhưng thiếu hồn, dù có những cảnh đẹp nhưng nội dung lại chưa đủ để lay động trái tim người xem. Bộ phim vẫn có thể là một tác phẩm dễ xem cho những ai yêu thích thể loại tình cảm học đường, nhưng nếu là một người yêu mến tác phẩm gốc, bạn sẽ khó tránh khỏi cảm giác hụt hẫng và tiếc nuối.
